De laatste momenten van paus Franciscus: een afscheid vol eenvoud, dankbaarheid en menselijkheid
Het leven van paus Franciscus, een leider die wereldwijd werd geroemd om zijn nederigheid, medemenselijkheid en toewijding aan de kwetsbaren, kende een passend einde: kalm, bescheiden en gericht op de mensen die hem het dierbaarst waren. In zijn laatste uren koos hij er niet voor om grote woorden te richten tot wereldleiders of hoge geestelijken. In plaats daarvan ging zijn aandacht uit naar de persoon die hem door zijn meest kwetsbare momenten had geholpen: zijn trouwe verpleger Massimiliano Strappetti.
De woorden waarmee hij afscheid nam, zijn inmiddels gedeeld met de wereld. En ze vatten op indrukwekkende wijze samen wie hij was, tot zijn allerlaatste ademhaling toe.
Een laatste bedankje, eenvoudig maar betekenisvol
“Bedankt dat je me terug naar het plein hebt gebracht.” Dat waren de laatste woorden van paus Franciscus, uitgesproken tegen de man die hem tijdens zijn slopende gezondheidsstrijd had bijgestaan. En met “het plein” bedoelde hij het Sint-Pietersplein, waar hij op paaszondag nog één keer zichtbaar was geweest voor duizenden gelovigen van over de hele wereld.
De rit in de pausmobiel was kort, maar bijzonder. Franciscus had getwijfeld of hij het fysiek wel aan zou kunnen. Hij wendde zich tot Strappetti met de vraag: “Denk je dat ik het aankan?” Het werd uiteindelijk zijn laatste publieke optreden – een afscheid in stilte, vermomd als zegen.
Hij reed langs de menigte, glimlachte, gaf zegeningen en omhelsde kinderen. In die gebaren lag geen ceremonieel protocol, maar puur menselijk contact. Het was geen grootse afscheidsrede, maar een woordeloos vaarwel. En dat paste precies bij wie Franciscus altijd was geweest.
Een rustige avond, een onverwachte ochtend
Na de viering keerde paus Franciscus terug naar zijn verblijf. Hij dineerde eenvoudig, zoals altijd, en bracht de avond in rust door. Hij maakte zich klaar voor de nacht, niets wees erop dat het einde zo nabij was.
Maar bij het aanbreken van de volgende ochtend verslechterde zijn toestand plotseling. Hij kreeg een beroerte, gevolgd door een hartstilstand. In de vroege ochtend, voordat hij in coma raakte, maakte hij nog één gebaar van dankbaarheid richting Strappetti – een zacht afscheid van degene die in stilte zoveel voor hem betekend had.
Zijn 0verlijden was vreedzaam. Geen opschudding, geen drama. Gewoon het zachte afscheid van een man die altijd dicht bij de mensen was gebleven.
De rol van Massimiliano Strappetti
De naam Massimiliano Strappetti is wellicht niet bij iedereen bekend, maar binnen de muren van het Vaticaan geniet hij al jarenlang groot vertrouwen. De inmiddels 54-jarige verpleegkundige werkte ooit op de intensive care van de beroemde Gemelli-kliniek in Rome. Van daaruit werd hij betrokken bij de zorg voor meerdere pausen.
Zijn rustige karakter en jarenlange ervaring in de acute zorg maakten hem tot een onmisbare schakel. Zo werkte hij eerder ook voor paus Johannes Paulus II en Benedictus XVI. Maar het was paus Franciscus die in 2022 besloot hem aan te stellen als zijn persoonlijke gezondheidsadviseur en begeleider – een bijzondere vertrouwenspositie.
En dat vertrouwen werd zelden zo zichtbaar als in de laatste momenten van de paus. Strappetti was niet alleen zijn verzorger, maar ook zijn vertrouwenspersoon, zijn steun in tijden van fysieke zwakte.
Geen behoefte aan eerbetoon, maar aan menselijkheid
Wat de laatste uren van paus Franciscus zo ontroerend maakt, is de afwezigheid van ego. Hij vroeg niet om een laatste verklaring, geen afscheid van het publiek, geen formeel slotakkoord. In plaats daarvan sprak hij zijn dankbaarheid uit. Niet naar het publiek, niet naar hoogwaardigheidsbekleders – maar naar een man die hem hielp opstaan toen hij niet kon lopen.
Deze eenvoud tekent de hele pauselijke loopbaan van Franciscus. Sinds zijn verkiezing in 2013 was hij de paus die de grandeur van het ambt telkens weer wist te verbinden met het alledaagse. Hij koos ervoor om in het gastenverblijf te wonen in plaats van in het pauselijk paleis. Hij verplaatste zich in een eenvoudige auto, koos voor sobere gewaden, en benadrukte het belang van luisteren, zorgen, en aanwezig zijn voor de ander.
Ziekte en doorzettingsvermogen
De laatste maanden van zijn leven stonden in het teken van ziekte en herstel. Paus Franciscus werd begin dit jaar getroffen door een ernstige longontsteking. Maar liefst 38 dagen verbleef hij in het ziekenhuis, waar hij vocht tegen koorts, ademhalingsproblemen en uitputting. De wereld hield de adem in, want het was duidelijk dat de paus het zwaar had.
Toch bleef hij werken. Zelfs tegen het advies van zijn artsen in. Zijn wens om door te gaan, om nog één keer het volk toe te spreken op Paaszondag, bleek sterker dan zijn fysieke beperkingen.
Die bewuste dag, waarin hij met zichtbaar fragiele gezondheid alsnog op het balkon van de Sint-Pietersbasiliek verscheen, werd door velen gezien als zijn laatste grote daad van leiderschap. Wat men toen nog niet wist, was dat het ook daadwerkelijk zijn laatste publieke optreden zou zijn.
Een vredig einde voor een bijzondere man
Paus Franciscus is op 88-jarige leeftijd 0verleden. Zijn d00d kwam uiteindelijk niet onverwacht, maar wel sneller dan velen hadden gedacht. Zijn 0verlijden markeert het einde van een bijzonder hoofdstuk in de geschiedenis van de katholieke kerk.
Een paus die zich inzette voor het klimaat, voor vluchtelingen, voor armoedebestrijding en voor interreligieuze dialoog. Iemand die wars was van formele afstand en juist de nabijheid zocht. Een paus die zich niet liet leiden door protocol, maar door het hart.
En zo eindigde zijn leven op een manier die volledig in lijn is met wie hij was: stil, vredig, en met een eenvoudig woord van dank.
Terugblik op een leven in dienst van de ander
Het verhaal van paus Franciscus is niet alleen een religieus verhaal. Het is een menselijk verhaal. Van een man die als Jorge Mario Bergoglio begon in Buenos Aires, Argentinië, en uitgroeide tot een wereldleider die bruggen bouwde tussen culturen, religies en mensen.
Zijn laatste woorden herinneren ons eraan waar het uiteindelijk om draait: niet om macht, roem of titels, maar om verbinding. Om dankbaarheid. Om liefde voor de ander.
En misschien is dat wel het grootste nalatenschap van paus Franciscus: dat hij ons eraan herinnerde dat grootsheid niet altijd schuilt in grote daden, maar vaak juist in de kleinste gebaren.
Slotgedachte
In zijn eenvoud was paus Franciscus groots. In zijn laatste momenten gaf hij geen preek, maar een stille boodschap: zorg voor elkaar. Dank de mensen die naast je staan. En blijf, zelfs op het einde, met warmte en respect kijken naar de wereld.
Zijn afscheid laat ons niet alleen achter met verdriet, maar ook met inspiratie. Een herinnering aan wat het betekent om mens te zijn – tot het allerlaatste moment.
