Tijdens de Nationale Dodenherdenking op 4 mei viel één ding op: prinses Amalia, kroonprinses en toekomstig staatshoofd, was niet zichtbaar op het plein. Terwijl koning Willem-Alexander en koningin Máxima zoals gebruikelijk een krans legden bij het Nationaal Monument, bleef hun oudste dochter in het Paleis op de Dam. Die keuze leidt tot verwondering – en bij sommigen tot scherpe kritiek.
Geen verklaring, wel veel vragen
Waarom bleef Amalia binnen? Officieel is er geen uitleg gegeven. Geen woord over haar afwezigheid op het plein, geen toelichting vanuit het Koninklijk Huis. De beelden tonen hoe ze het paleis binnenging voorafgaand aan de herdenking, maar tijdens de twee minuten stilte – het collectieve stiltemoment van de natie – was ze nergens in beeld.
De prinses, inmiddels 21 jaar oud, is volwassen, reist mee met haar ouders op staatsbezoeken, en wordt steeds vaker ingezet bij publieke taken. Juist daarom wekt haar afwezigheid in de openbaarheid op deze beladen dag verbazing. Een dag die draait om zichtbaar herdenken, nationale eenheid en het besef van vrijheid.
Stil herdenken of stille afstand?
Dat Amalia ervoor koos om de herdenking vanuit het paleis te volgen, wordt door sommigen gezien als een legitieme persoonlijke keuze. Anderen spreken van een gemiste kans. “Juist op zo’n moment hoort de kroonprinses zichtbaar naast haar ouders te staan,” klinkt het onder critici op sociale media. “Je moet je gezicht laten zien, niet alleen straks bij een inhuldiging.”
Het Koninklijk Huis gaf geen aanleiding voor zorgen over gezondheid of veiligheid, wat de vraag oproept of het ging om een bewuste afweging – of juist een te voorzichtig communicatiebeleid. In een tijd waarin het koningshuis onder een vergrootglas ligt, zijn dit soort stiltes vaak luider dan woorden.
Herdenken blijft krachtig, ook zonder verklaringen
Toch verliep de herdenking zelf sereen en betekenisvol. Over het hele land verzamelden mensen zich – op pleinen, bij monumenten, in huiskamers – om stil te staan bij oorlogsslachtoffers. In Amsterdam hield journalist Philip Freriks een indrukwekkende voordracht over zijn broer Jan, die in 1945 op negenjarige leeftijd omkwam door ‘friendly fire’ tijdens de bevrijding.
Freriks gaf het verlies een gezicht, een stem en een boodschap: dat elke dode een wereld op zich is. Zijn woorden raakten, precies zoals een herdenking hoort te doen.
Wat betekent zichtbaar herdenken anno 2025?
De discussie rond prinses Amalia raakt aan een bredere vraag: wat verwachten we van publieke figuren op momenten van nationaal belang? Moet aanwezigheid fysiek en zichtbaar zijn – of volstaat stille betrokkenheid achter gesloten deuren?
De reactie op haar afwezigheid laat zien dat symboliek telt. Juist bij rituelen als 4 mei, waarin het collectieve geheugen centraal staat, wordt aanwezigheid – of het gebrek daaraan – als veelzeggend ervaren.
Dat Amalia in stilte herdacht, is haar goed recht. Maar het zwijgen over de reden voedt speculatie en creëert afstand, precies op een dag die bedoeld is om mensen dichter bij elkaar te brengen.
